Πέμπτη 30 Δεκεμβρίου 2010

Θραύσματα...

Αποσπάσματα από « Το κορίτσι με τα Πορτοκάλια» του Jostein Gaarder
…Για μένα αυτός ο κόσμος ήταν πάντα μαγικός, έτσι τον ένιωθα από παιδί, πολύ πριν αρχίσω να αναζητώ στο δρόμο του Όσλο το κορίτσι με τα πορτοκάλια. Μου είναι δύσκολο να περιγράψω αυτό το συναίσθημα με απλά λόγια, φαντάσου μόνο αυτό τον κόσμο πριν γεννηθούν όλες αυτές οι μοντέρνες μωρολογίες περί φυσικών νόμων, περί θεωρίας της εξέλιξης, περί ατόμων, περί νευρικών κυττάρων, βιοχημείας και DNA, πριν αυτή η γήινη σφαίρα υποβιβαστεί σε ‘’πλανήτη’’ κάπου στο διάστημα, πριν το περήφανο ανθρώπινο σώμα κομματιαστεί σε καρδιά, πνεύμονες, νεφρά, ήπαρ, εγκέφαλο, κυκλοφορία του αίματος, μυς στομάχι και έντερα. Μιλώ για την εποχή που ο άνθρωπος ήταν ακόμα άνθρωπος ένας ολόκληρος και περήφανος άνθρωπος , τίποτα περισσότερο και τίποτα λιγότερο. Τότε που ο κόσμος ήταν μια εκρηκτική σπίθα περιπέτειας.
Ξαφνικά βγαίνει από τους θάμνους ένα ελάφι, σε κοιτάζει μια στιγμή κι έπειτα χάνεται. Τι είδους ψυχή κάνει αυτό το ζώο να κινείται; Ποια ανεξήγητη δύναμη στολίζει τη γη με άνθη σε όλα τα χρώματα της ίριδας και το νυχτερινό ουρανό με πλούσιες δαντέλες αστεριών που τρεμοφέγγουν;
Μια τόσο γυμνή και άμεση αίσθηση της φύσης βρίσκεις στη λαϊκή λογοτεχνία, για παράδειγμα στα παραμύθια των αδερφών Γκριμ. Διάβασέ τα Γκέοργκ. Διάβασε τα ισλανδικά έπη, την Ελληνική και τη σκανδιναβική μυθολογία, διάβασε την Παλαιά Διαθήκη. Παρατήρησε τον κόσμο πριν αποστηθίσεις υπερβολική Χημεία και Φυσική…
Μην ισχυριστείς ότι η φύση δεν είναι θαύμα. Μη μου πεις ότι ο κόσμος δεν είναι παραμύθι. Όποιος δεν το αντιληφθεί, ίσως το καταλάβει μόνο όταν το παραμύθι πλησιάσει στο τέλος του. Επειδή τότε θα έχουμε μια τελευταία ευκαιρία να βγάλουμε τις παρωπίδες, μια τελευταία δυνατότητα να αφεθούμε σε αυτό το θαύμα που πρέπει να αποχωριστούμε, που πρέπει να εγκαταλείψουμε….
… Κανείς δεν αποχωρίστηκε με δάκρυα την ευκλείδεια γεωμετρία, ή το περιοδικό σύστημα των στοιχείων. Κανείς δεν έχυσε ένα δάκρυ επειδή αποχωρίστηκε το διαδίκτυο ή την προπαίδεια. Όμως εδώ αποχωριζόμαστε τη ζωή, το παραμύθι και την περιπέτεια. Και μαζί μ’ αυτά πρέπει να αποχωριστούμε ένα μικρό αριθμό επιλεγμένων ατόμων που αγαπάμε αληθινά…
…είμαι και εγώ επιστήμονας και ασφαλώς δεν είμαι πολέμιος της επιστήμης, αλλά δεν άφησα ποτέ να μου αφαιρέσουν παντελώς την μυθολογική και κάπως ανιμιστική κοσμοθεωρία μου. Δεν άφησα ποτέ τον Νεύτωνα ή τον Δαρβίνο να μου κλέψουν το πραγματικό μυστήριο της ζωής…
…Η επιστροφή από το ιατρείο στο σπίτι και στο κορίτσι με τα πορτοκάλια, που ήταν στον κήπο του και ζωγράφιζε άνθη κερασιάς , αποτελούσε για μένα την εκπλήρωση κάθε ονείρου μου. Βλέποντας την κάποτε στον κήπο ένιωσα τόση ευτυχία, ώστε την πήρα αγκαλιά και την κουβάλησα στην κρεβατοκάμαρα του πρώτου ορόφου. Γελούσε, αχ πως γελούσε! Την απόθεσα στο κρεβάτι και την ξελόγιασα. Δεν νιώθω διόλου άβολα που δείχνω κι αυτή την πλευρά της ευτυχίας μας. Γιατί θα έπρεπε; Στο κάτω κάτω ο έρωτας αποτελεί τον μίτο της ιστορία μας.

Με την πρώτη σταγόνα της βροχής σκοτώθηκε το καλοκαίρι
Μουσκέψανε τα λόγια που είχανε γεννήσει αστροφεγγιές
Όλα τα λόγια που είχανε μοναδικό τους προορισμόν Εσένα!
Πριν απ’ τα μάτια μου ήσουν φως
Πριν απ’ τον Έρωτα έρωτας
Κι όταν σε πήρε το φιλί
Γυναίκα
Κατά πού θ’ απλώσουμε τα χέρια μας
τώρα που δε μας λογαριάζει πια ο καιρός
Κατά πού θ’ αφήσουμε τα μάτια μας
τώρα που οι μακρινές γραμμές ναυάγησαν στα σύννεφα
Κι είμαστε μόνοι ολομόναχοι
τριγυρισμένοι απ’ τις νεκρές εικόνες σου.
Πριν απ’ τα μάτια μου ήσουν φως
Πριν απ’ τον Έρωτα έρωτας
Κι όταν σε πήρε το φιλί
Γυναίκα

=====
Ουρανός καθαρόαιμος
δάχτυλα που τα πήρε ρυάκι
περασμένο απ' τον ύπνο.
Στα χλωρά δαφνόφυλλα
γυμνή κοίτεται η μέρα.
=====

Εδώ στου δρόμου τα μισά
έφτασε η ώρα να το πω
άλλα είναι εκείνα που αγαπώ
γι' αλλού γι' αλλού ξεκίνησα.
Στ' αληθινά στα ψεύτικα
το λέω και τ' ομολογώ.
Σαν να 'μουν άλλος κι όχι εγώ
μες στη ζωή πορεύτηκα.
Όσο κι αν κανείς προσέχει
όσο κι αν το κυνηγά,
πάντα πάντα θα 'ναι αργά
δεύτερη ζωή δεν έχει.

Οδυσσέας Ελύτης

Αποσπάσματα από το «ΘΕΛΕΤΕ ΝΑ ΧΟΡΕΨΟΜΕ ΜΑΡΙΑ;»  της ΜΕΛΠΩ ΑΞΙΩΤΗ
…Έλεγε η Άννα. « Εγώ μεγάλωσα μέσα σε μια σακούλα χαρτοπόλεμο. Προσπαθούσα να ξεχωρίσω μέσα σ’ εκείνο το  πλήθος τα χρώματα, το ιδιαίτερο, που δεν θα εξαφανίζονταν με τη γοργή στροφή, να μπερδευτεί με άλλα χρώματα. Σε ποια μεριά της γης να βρίσκουνται άραγε, συλλογιζόμουνα πάντα, τα σπουδαία πράγματα…»
… Τότε ο Γιάννης είπε:  Για τον καθένα, πάνω στη μορφή του βρίσκεται χαραγμένο το νόημα που φρόντισε ο ίδιος να δώσει στη ζωή. Αν τη γνωρίζω τώρα τη μορφή σου Άννα, όχι επειδή την είδα, αλλά επειδή γνώρισα τον σπαραγμό που βήμα βήμα σου την ετοίμασε. Και είσαι δικιά μου τώρα όχι επειδή σε γέννησα, αλλά γιατί θα ξέρω  πάντα, και αν ακόμα θα βρεθείς κάποτε μακριά, να σε ζωγραφίσω…
…Και κοίταξε και η Μάρθα πέρα από το παράθυρο, που σαν να τ’ άνοιξε σήμερα το πρωί πρώτη φορά ένα χτίστης, και είπε: « Έτρεμα μήπως δεν προλάβω να τα γνωρίσω όλα γύρω μου. Έτρεμα πάλι, ύστερα, μήπως τελειώσουν όλα και δεν πομείνει τίποτα άλλο, για τη συνέχεια της ζωής. Αλλά η ζωή είναι μεγάλη και ησύχασα»
Και δίπλα ο Γιάννης έλεγε στην Άννα:
Όταν θα φύγεις αύριο, που θα’ χει δύσει ο ήλιος, να μη σε δει κανείς. Θα σκύψω τότε να βαστάξω όλη τη γη με τα  χέρια μου, μήπως λυγίσει, και σκοντάψεις…
…και δίπλα ένα γραμμόφωνο έπαιζε ξεχασμένο και η βελόνα γύριζε όλο στην ίδια θέση και όταν ζήτησε το γραμμόφωνο να ανακαλύψει μέσα στο σαλόνι τα πρόσωπα που το κουρδίσανε, όλοι ήταν ακόμα τόσο πολύ νέοι και είχαν φύγει μακριά να εξακολουθήσουνε…
…Εδώ τελειώνει η ιστορία του έρωτα του ανθρώπου.
Η ιστορία της ζωής.
Εκείνος ο μεγάλος άνθρωπος ο ομαδικός, κύριος της γνώσης, του χρόνου και του απέραντου, - ρυθμιστής αύριο της τύχης του κόσμου.
Και ίσως θα χρειαστεί εμείς τώρα να ξαναπλάσομε μια παιδική καρδιά, για να μπορούμε να διαβάσομε…

Αλληλεγγύη

Είναι εκεί δεν μπορώ ν' αλλάξω
με δυο μεγάλα μάτια πίσω απ' το κύμα
από το μέρος που φυσά ο αγέρας
ακολουθώντας τις φτερούγες των πουλιών
είναι εκεί με δυο μεγάλα μάτια
μήπως άλλαξε ποτέ του.

Τί γυρεύετε; τα μηνύματά σας
έρχουνται αλλαγμένα ως το καράβι
η αγάπη σας γίνεται μίσος
η γαλήνη σας γίνεται ταραχή
και δεν μπορώ να γυρίσω πίσω
να ιδώ τα πρόσωπά σας στ' ακρογιάλι.

Είναι εκεί τα μεγάλα μάτια
κι όταν μένω καρφωμένος στη γραμμή μου
κι όταν πέφτουν στον ορίζοντα τ' αστέρια
είναι εκεί δεμένα στον αιθέρα
σα μια τύχη πιο δική μου απ' τη δική μου.

Τα λόγια σας συνήθεια της ακοής
βουίζουν μέσα στα ξάρτια και περνάνε
μήπως πιστεύω πια στην ύπαρξή σας
μοιραίοι σύντροφοι, ανυπόστατοι ίσκιοι.

Έχασε πια το χρώμα αυτός ο κόσμος
καθώς τα φύκια στ' ακρογιάλι του άλλου χρόνου
γκρίζα ξερά και στο έλεος του ανέμου.

Ένα μεγάλο πέλαγο δυο μάτια
ευκίνητα και ακίνητα σαν τον αέρα
και τα πανιά μου όσο κρατήσουν, κι ο θεός μου.
Γ. Σεφέρης

Άνθρωποι "έρχονται", άνθρωποι "φεύγουν". 
Άνθρωποι σαν τον πλανήτη Αφροδίτη , φωτίζουν ! 
Άνθρωποι κεριά, των οποίων νιώθεις 
την ζέστη της φλογισμένης τους καρδιάς, 
ακόμα και αν δεν τους ακουμπάς.
Κάθε τι (όμως!) που ανατέλλει
νομοτελειακά  δύει...